Bij kinderen die zich niet volgens het boekje ontwikkelen, is vaak behoefte aan inzicht in de intelligentie. Daarvoor wordt een IQ-test afgenomen. Maar wat zegt de uitkomst van zo’n test? Ouders en professionals twijfelen nogal eens of de IQ-score wel een correct beeld geeft. Sommige kinderen worden op basis van de IQ-score gezien als verstandelijk beperkt, wat grote invloed heeft op hun verdere leven.

Vanuit de orthopedagogische wetenschappen wordt de waarde van een IQ-score voor individuele kinderen ter discussie gesteld: zoiets complex als de intelligentie is niet in een getal uit te drukken. Bovendien is het interessanter om inzicht te krijgen in hoe een kind leert en wat het zelf wil en zou kunnen leren, dan te testen wat een kind al kan in vergelijking met andere kinderen.

Dynamische diagnostiek

Dat is precies wat dynamische diagnostiek (ook leerpotentieel onderzoek genoemd) doet. Bij dynamische diagnostiek lost het kind samen met de onderzoeker een aantal ‘puzzels’ of taken op. Als het kind er zelf niet uitkomt, geeft de onderzoeker hulp. Dynamische leertesten zijn ontstaan uit de behoefte om niet alleen het resultaat van leren, maar ook het leerproces zelf in beeld te brengen.

Waar een IQ-test alleen beoordeelt hoe een kind nu functioneert, heeft een dynamisch onderzoek een positieve invloed op de kwaliteit van het leren en de ontwikkeling. Onderzocht wordt hoe het kind informatie waarneemt, gegevens verzamelt, de verzamelde gegevens verwerkt, en die informatie vervolgens weergeeft. Welke (meta)cognitieve en mentale functies zijn hierbij sterker ontwikkeld, en welke minder sterk? Wat is zijn leerpotentieel? Dynamische diagnostiek kan ook laten zien van welke instructies, hints en mediatie een kind het meest profiteert in zijn leerproces.

De pilot

Eind 2020 is OPaZ een pilot gestart waarin vijf kinderen bij wie twijfel bestaat over de uitslag van een IQ-test, een dynamisch onderzoek krijgen. Na het onderzoek krijgen de kinderen twee maanden begeleiding die aansluit op de bevindingen van het onderzoek.

De rapportages van de dynamische onderzoeken worden naast de verslagen van de IQ-testen gelegd. Wat valt dan op? Verandert het beeld van de intelligentie van het kind? We bekijken ook of de bevindingen en de begeleiding helpen om het kind meer te zien zoals het is, in plaats van het te vergelijken met ‘gemiddelde’ leeftijdsgenoten. Helpen de inzichten en de begeleiding om meer aan te sluiten bij de eigen, intrinsieke ontwikkeling van het kind in plaats van uit te gaan van een ‘standaard’ ontwikkeling en manier van leren?

Uitvoering

De pilot duurt tot eind maart 2021 en wordt uitgevoerd door StiBCO, kenniscentrum rond leerpotentieel onderzoek en Mediërend Leren. De pilot is onderdeel van het OPaZ-praktijkinitiatief ‘Het label is misleidend’ over Verborgen Intelligentie. De resultaten zullen via deze website gedeeld worden.