Impressie Symposium 2017
Metacognitie en ontwikkeling
Omdat je niet alléén leert
voor het hier-en-nu, voor de toets of het examen
metacognitie nadenken over het denken StiBCO
Metacognitie en ontwikkeling
Omdat je niet alleen leert voor het hier-en-nu, voor de toets of het examen.
Wat was het thema van het symposium?
In de wetenschap wordt er een link gelegd tussen het succesvol functioneren van kinderen, jongeren en (jong-)volwassenen in de samenleving en hun cognitieve ontwikkeling. Het begrip cognitie verwijst naar denkprocessen waardoor mensen kennis kunnen opslaan, verwerken, reproduceren en toepassen. Door deze cognities te stimuleren kunnen we de ontwikkeling van mensen op vele gebieden bevorderen en een positieve bijdrage leveren aan iemands functioneren op meerdere levensterreinen. Aangetoond is dat het beheersen van metacognitieve kennis en vaardigheden leidt tot hogere leerprestaties; niet alleen in het hier-en-nu, maar ook in toekomstige leer- en ontwikkelsituaties. Deze relatie tussen metacognitie en ontwikkeling is het centrale thema van het symposium.
Wat is metacognitie?
Metacognitie is een begrip uit de filosofie en de leerpsychologie. Het gaat over gedachten over gedachten, over iemands kennis over zijn eigen leren en over reflecteren op het eigen handelen en emoties. Het refereert aan de vaardigheid na te kunnen denken over je eigen denken. Als iemand beseft hoe hij kennis opdoet, heeft hij een handvat om te bepalen wat voor hem een efficiënte leerstrategie is. Volgens de taxonomie van Brown gaat het hierbij over kennis over: de eigen persoon, de taak en leerstrategieën. Metacognitie heeft invloed op het vermogen tot zelfregulatie. Dit is het vermogen om je eigen leerproces te regisseren, te kunnen plannen en je fouten te kunnen herstellen. Een metacognitieve activiteit is te omschrijven als het permanent controleren en overzien van hoe je die activiteit aanpakt. (Meer informatie over metacognitie)
Recht op het leren van metacognitieve kennis en vaardigheden
Metacognitieve kennis en vaardigheden worden doorgaans impliciet (aan)geleerd. Ze zijn het neveneffect van leer- en ontwikkelingsprocessen. Het expliciet stimuleren van metacognitieve kennis en vaardigheden biedt kinderen en volwassenen de mogelijkheid om hun eigen leerproces bewust aan te sturen. Hierdoor zijn ze in staat hun eigen leren bewust te reguleren wat leidt tot doelgericht en efficiënt leren. Het oplossen van problemen en uitdagingen van de huidige samenleving worden hierdoor beter hanteerbaar voor kinderen, jongeren en volwassenen.
Lezing: Evaluatie van leervermogen en metacognitieve interventies bij mensen met specifieke onderwijs- en ondersteuningsbehoeften’
Prof. dr. Marco Hessels, Universiteit van Genève, Zwitserland en North-West University, Zuid-Afrika
Een belangrijk doel van een inclusieve samenleving is dat elk individu zijn vaardigheden kan ontwikkelen, autonoom kan zijn en volledig in de samenleving kan participeren. Wetenschappelijk goed onderbouwde evaluaties en interventies kunnen bijdragen deze doelen te bereiken. Onderzoek heeft echter aangetoond dat het leervermogen van kinderen, jeugdigen en volwassenen met specifieke onderwijsbehoeften (SOB) veelvuldig onderschat wordt. Het gevolg hiervan is dat de succesverwachting van hun toekomstige leren ook erg laag is. Individuele leerprogramma’s zijn daardoor niet ambitieus genoeg en versterken hierdoor juist eventuele leerachterstanden. We laten zien dat mensen met leerproblemen of verstandelijke beperkingen meer kunnen leren dan wat gebruikelijk van hen verwacht wordt op basis van de resultaten van traditionele intelligentietests. We laten vervolgens zien dat interventies gebaseerd op metacognitie en zelfregulatie de leervooruitgang juist sterk bevorderen.
Biografie prof. dr. Marco Hessels
Marco G.P. Hessels studeerde klinische pedagogiek in Utrecht en behaalde daar ook zijn doctoraat in 1993. Hij werkt momenteel als hoogleraar ‘special education’ aan de Universiteit van Genève en is tevens als buiten gewoon hoogleraar verbonden aan de North-West University, Vanderbijlpark, Zuid Afrika. Hij is president van de International Association for Cognitive Education and Psychology (IACEP) en lid van de wetenschappelijk raad van de European Conference on Psychological Theory and Research on Intellectual and Developmental Disabilities (ECIDD). Marco is verder editor van het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Cognitive Education and Psychology, Associate Editor van Learning Disabilities: A Contemporary Journal en tevens lid van de wetenschappelijke adviesraad van het zeer hoog aangeschreven Journal of Educational Psychology. Zijn huidig onderzoek richt zich op de evaluatie van leervermogen, metacognitieve interventies, en socio-adaptieve vaardigheden in inclusief onderwijs. Voor een interview met Professor Hessels klik op onderstaande afbeelding.
Metacognitie Prof hessels
Wetenschappelijke verantwoording
StiBCO houdt zich al sinds 1988 bezig met Mediërend Leren. Dit gedachtegoed is door StiBCO ontwikkeld op basis van verscheidene vooruitstrevende invalshoeken binnen de (positieve) ontwikkelingspsychologie.
Aan de basis van Mediërend Leren staan:
Lev Vygotsky met zijn concept over de Zone van de Naaste Ontwikkeling;
Prof. Greenspan met zijn sociaal- emotionele ontwikkelingstheorie;
Prof. Klein met haar liefdevolle interactie met kinderen (mediatie) en haar MISC-concept;
Prof. Tzuriel met zijn dynamische testen gericht op het ontdekken en activeren van de leermogelijkheden;
Prof. Feuerstein met zijn theorie over de structurele cognitieve veranderbaarheid van het brein en zijn theorie over culturele deprivatie.