Stichting StiBCO organiseerde op zaterdag 12 september 2020 voor de 26e keer een symposium voor ouders en professionals werkzaam in het onderwijs, de zorg of de arbeids- en socialezekerheidssector. Hieronder een korte foto-impressie van het symposium.

Leerpotentieelonderzoek
“Samen met jou kunnen kinderen en jongeren veel meer!”

Wat de opvoeder en het kind samen zo graag willen weten om te kunnen ontwikkelen

Wat is het thema van het symposium?
Het centrale thema van het symposium is interactieve diagnostiek, of te wel leerpotentieelonderzoek. Leerpotentieelonderzoek verwijst naar methodes en testen die de leerbaarheid van kinderen en jongeren in kaart brengen. Het verschilt van het klassieke intelligentie-onderzoek in die zin dat het leren zelf (het leerproces) het onderwerp van onderzoek is. De assessor is geïnteresseerd in de cognitieve en executieve vaardigheden die aan de basis liggen van dit leren en hoe hij dit kan beïnvloeden. Een ander belangrijk uitgangspunt is de geteste inzicht krijgt en eigenaar is en blijft van zijn eigen leerproces.
Deze vorm van testen is zeer actueel omdat het aansluit bij huidige thema’s als Passend Onderwijs, leren ‘leren’, het stimuleren van executieve functies en het aansluiten bij de ondersteuningsbehoefte van jongeren. In tegenstelling tot klassieke intelligentietesten wordt tijdens de afname van leerpotentieelonderzoek, juist hulp en feedback verstrekt, oplossingsstrategieën aangereikt en transfertaken aangeboden.

Leerpotentieelonderzoek is per definitie een onderwijs- en remediërend gerichte benadering: tijdens het onderzoek wordt – in interactie met het kind/de jongere – gezocht naar de aard van de interventies die nodig zijn om de prestatie op de test en leerprestaties in het algemeen, te verbeteren. Deze benadering levert het kind èn de begeleider, informatie op die noodzakelijk is voor de remediëring van het kind/de jongere.

Programma symposium Leerpotentieelonderzoek

Lezing

De plenaire lezing wordt verzorgd door professor dr. Wilma Resing. Zij is Bijzonder Hoogleraar Diagnostiek en Onderzoek van Intelligentie en Leerpotentieel aan de Faculteit der Sociale Wetenschappen van de Universiteit Leiden.
In haar lezing zal zij diverse aan leerpotentieelonderzoek gerelateerde thema’s bespreken, waaronder:

• het verschil tussen een gewone test of toetsafname (statisch testen) en dynamisch testen;
• de achtergrond van het onderzoek naar leerpotentieel;
• de methode van dynamisch testen die binnen haar vakgroep wordt gebruikt: de graduated prompts approach;
• de leermaten die ontleend kunnen worden vanuit een dynamische testafname;
• bruikbare elektronische hulpmiddelen bij een dynamische test;
• rapportage en interpretatie van een dynamische test;
• huidig wetenschappelijk onderzoek naar dynamic assessment.

Workshops/interactieve lezingen

Workshop 1/5:
Leerpotentieel(onderzoek): handelingsgericht aan de slag 

Dr. Tirza Bosma, GZ-psycholoog en onderzoeker, Vrije Universiteit Amsterdam 
Diagnostisch (leerpotentieel) onderzoek levert waardevolle informatie over de mogelijkheden om te leren en de instructiebehoeften van een kind of jongere. In deze workshop gaan we de volgende stap maken: wat heeft deze leerling of cliënt nodig om zo goed mogelijk te profiteren van zijn mogelijkheden? En wat betekent dit voor de benodigde ondersteuning en begeleiding? In deze interactieve workshop ga je aan de slag met observaties en testresultaten en werken we vanuit handelingsgerichte uitgangspunten naar praktische begeleidingsmogelijkheden in de klas, thuis of in de (woon)groep.

Workshop 2/6:
Leerpotentieel(onderzoek) bij hoogbegaafde kinderen en jongeren

Dr. Bart Vogelaar, ontwikkelings- en onderwijspsycholoog, assistent-professor, Universiteit Leiden
Van hoogbegaafde kinderen en jongeren wordt soms verwacht dat zij zonder substantiële hulp of instructie uitstekende prestaties kunnen behalen. Daarnaast wordt vaak aangenomen dat zij dit niet alleen op één terrein kunnen, maar over de gehele linie. Ook wordt soms verondersteld dat hoogbegaafde kinderen en jongeren een min of meer homogene groep zijn met betrekking tot hoeveel cognitief potentieel zij hebben.
Echter uit dynamisch testonderzoek blijkt echter iets heel anders. Evenals andere kinderen en
jongeren vindt het leren van hoogbegaafde kinderen en jongeren plaats binnen een (individuele) zone van naaste ontwikkeling. Binnen deze groep bestaan grote individuele verschillen in hun behoefte aan instructie èn de groei die zij kunnen laten zien na deze instructies. Tijdens het leren van deze groep kinderen en jongeren zijn er factoren die, evenals bij andere kinderen en jongeren het leren bemoeilijken dan wel faciliteren, waaronder executief functioneren en testangst.
In de workshop zal een dynamische benadering rondom het begrip hoogbegaafdheid centraal staan. Aan de hand van casussen zal worden verdiept wat deze dynamische zienswijze inhoudt en hoe er in het onderwijs kan worden ingespeeld op de dynamiek van hoogbegaafdheid.

Workshop 3/7:
Leerpotentieelonderzoek: Prof Feuerstein’s LPAD en Prof. Tzuriel’s Dynamic Assessment

Floor van Loo, auteur diverse boeken, leerpotentieelonderzoeker en trainer Mediërend Leren 
Zowel prof. Feuerstein als prof. Tzuriel zijn autoriteiten op het gebied van leerpotentieelonderzoek. Prof. dr. Feuerstein heeft de Learning Potential Assessment Device (L.P.A.D) ontwikkeld. Dit leerpotentieelonderzoek is met name geschikt voor kinderen en jongeren met een ontwikkelingsleeftijd van minimaal 8 jaar. Prof. dr. Tzuriel ontwierp de Dynamic Assessment, vooral geschikt voor oudere kleuters en leerlingen van de basisschool. Beide leerpotentieeltesten maken het mogelijk meer zicht te krijgen op de leer- en ontwikkelmogelijkheden van het kind of de jongere. Er wordt nagestreefd om, in interactie met het kind of de jongere, de zone van de naaste ontwikkeling in beeld te brengen, zowel m.b.t. de denkvaardigheden als m.b.t. de interactiemogelijkheden. Op basis van de resultaten worden handelingsdoelen opgesteld. In deze workshop wordt het doel, de opzet en de inhoud van beide leerpotentieeltesten besproken en maakt u kennis met een aantal testmaterialen.

Workshop 4/8:
Interventies ten behoeve van de ontwikkeling van cognitieve en executieve vaardigheden

Emiel van Doorn, auteur van diverse boeken over cognitieve functies, trainer Mediërend Leren, oprichter StiBCO
Interventie en diagnostiek gaan hand in hand. Elke diagnostiek zou gericht moeten zijn op interventie, én elke interventie houdt diagnostiek in. Begeleiders /leerkrachten kunnen leren via een ‘leerpotentieel’-bril leren kijken naar het (leer-)gedrag van hun leerlingen of cliënten. Deze vaardigheid biedt praktische handvatten om kinderen en jongeren in hun ontwikkeling verder te helpen; hun zone van naaste ontwikkeling uit te breiden. Belangrijkste uitgangspunt is dat de geteste inzicht krijgt in zijn leerproces en daardoor nog meer eigenaar hiervan is.
De ‘leerpotentieel’- bril biedt de mogelijkheid het gedrag van de kinderen en jongeren (nog) beter te begrijpen en henzelf de kans zich verder te ontwikkelen. Kortom de ‘leerpotentieel’ – bril sluit optimaal aan bij de essentie van begeleiding en onderwijs!
In deze workshop maakt u kennis met interventiemethodieken die gericht zijn op het ontwikkelen van cognitieve, executieve en metacognitieve vaardigheden, zoals de inzet van spelmateriaal en het MISC-concept van prof. dr. Klein. In de workshop zult u zelf, op verschillende manieren, de kracht van deze interventies kunnen ervaren.

Inschrijving en kosten
De kosten voor deelname aan het symposium bedragen € 59,50
(incl. lunch, informatiemap en attentie).